ASANSÖR
BAKIM VE İŞLETME YÖNETMELİĞİ
Resmi Gazete
Tarihi: 18.11.2008 Resmi Gazete Sayısı: 27058
BİRİNCİ
BÖLÜM
Amaç,
Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde 1- Bu Yönetmeliğin amacı; insanların ve/veya yüklerin
taşınmasında kullanılan asansörlerin hizmete alındıktan sonra çevrenin,
insanların ve canlıların sağlık ve güvenliğini tehdit etmeyecek şekilde
kullanımlarını sağlamak üzere; işletilmesi, bakımı ve yıllık kontrolleri için
uyulması gereken kuralları belirlemektir.
Kapsam
Madde 2- Bu Yönetmelik, 31.01.2007 tarihli ve 26420 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Asansör Yönetmeliği (95/16/AT) kapsamında monte
edilmiş asansörleri ve aynı Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce monte
edilmiş ve halen faal olan asansörleri kapsar.
Dayanak
Madde 3- Bu Yönetmelik, 08.01.1985 tarihli ve 3143 sayılı
Sanayi ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 2 nci ve
33 üncü maddeleri ile 23.02.1995 tarihli ve 4077 sayılı Tüketicinin Korunması
Hakkında Kanunun 19 uncu maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4- (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Asansör: Belirli seviyelerde hizmet veren, sabit ve
yataya 15 dereceden fazla bir açı oluşturan raylar boyunca hareket eden bir
kabine sahip olup; insanların, insanların ve yüklerin, bir kişi kabine zorlanmadan
girebiliyorsa ve kabinin içinde bulunan veya kabin içindeki kişinin erişim
mesafesinde yer alan kumandalarla teçhiz edilmiş ise sadece yüklerin
taşınmasına yönelik bir tertibatı,
b) Asansör monte eden: Asansörlerin tasarım,
imalat, montaj ve piyasaya arzından
sorumlu olan, asansöre CE uygunluk işaretini iliştiren ve AT uygunluk beyanı
düzenleyen gerçek veya tüzel kişiyi,
c) AT uygunluk beyanı: Asansör monte edenin piyasaya
arz ettiği asansörün Asansör Yönetmeliği (95/16/AT) hükümlerine uygunluğunu beyan
ettiği belgeyi,
ç) Bakanlık: Sanayi ve Ticaret Bakanlığını,
d) Bakım: Asansörün hizmete alınmasından sonra
tasarlandığı biçimde, kullanım ömrü boyunca kendisinin ve bileşenlerinin,
fonksiyonlarını ve güvenlik gereklerinin devamlılığını sağlamaya yönelik bütün
işlemleri,
e) Bina sorumlusu: Asansörün, güvenli bir şekilde
çalışmasını sağlamak amacıyla düzenli olarak bakımını, onarımını ve yıllık
kontrolünü yaptırmaktan sorumlu olan, binanın maliki veya kat maliki/malikleri
veya bunların yetki verdiği gerçek veya tüzel kişiyi,
f) Kurtarma çalışması: Asansör içerisinde
insanın/insanların mahsur kaldığına dair bilginin alınmasıyla başlayan,
asansörün teknik dosyasında yer alan kurtarma talimatına uygun olarak yapılan
ve insanın/insanların serbest kalmasıyla sonuçlanan çalışmayı,
g) Yetkili mühendis: Türk Mühendis ve Mimar Odaları
Birliğine bağlı Elektrik Mühendisleri Odası ve Makine Mühendisleri Odasınca
asansörlere yönelik olarak proje, montaj, bakım, tadilat, standartlar ve
mevzuat üzerine mesleki yeterliliği belgelendirilen Elektrik/Elektronik ve
Makine Mühendislerini,
ğ) Yetkili servis: Asansör monte edenin, asansörlerin
bakım hizmetlerini yürütmek için; sorumluluğu kendinde olmak üzere noter
huzurunda yapılan sözleşme ile yetki verdiği TSE Hizmet Yeterlilik Belgesine
sahip gerçek veya tüzel kişiyi,
h) Yıllık kontrol: Asansörün, güvenli ve işletme
yönünden uygun şekilde çalıştığının tespiti için, hizmete alınmasını müteakip
iki yıl sonra, devamında yılda en az bir kere bina sorumlusu tarafından
yaptırılacak kontrolü,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Asansörlerin
Tescili
Asansörlerin
tescili
Madde 5- (1) Asansörün
monte edildiği binaya uygunluğu ile ilgili işlemler, Belediye veya Belediye
hudutları dışındaki yapılar için Valilik veya ilgili kanunlar çerçevesinde yapı
ruhsatı vermekle yetkilendirilen kurum ve kuruluşlar tarafından 03.05.1985
tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanunu ve ilgili diğer kanunlar ve bu kanunlar
kapsamında yürürlükte bulunan mevzuata göre yürütülür.
(2) Bu Yönetmelik kapsamına giren asansörlerin kayıt
altına alınması amacıyla, işletmeye alınacak asansörler, belediyeye veya
belediye hudutları dışındaki yapılar için valiliğe veya ilgili kanunlar
çerçevesinde yapı ruhsatı vermekle yetkilendirilen kurum ve kuruluşlara tescil
ettirilir. Asansör monte eden, asansörün AT Uygunluk Beyanı ile birlikte adı
geçen kuruluşlara başvurarak asansörün tescilini yaptırır.
(3) Belediyeler veya Belediye hudutları dışındaki
yapılar için Valilikler veya ilgili kanunlar çerçevesinde yapı ruhsatı vermekle
yetkilendirilen kurum ve kuruluşlarca yapılan tesciller, altı aylık dönemler
itibariyle asansörün bulunduğu ildeki Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğüne listeler
halinde bildirilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Asansörlerin
Bakımı, Bakımın Kapsamı ve Bakımla İlgili Diğer Hususlar
Bakım
Madde 6- (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki asansörlerin
kullanılması esnasında, can ve mal güvenliğini teminen sürekli kontrol altında
tutulabilmesi için;
a) Asansörü monte eden veya onun yetkili servisi,
monte edilen asansör için garanti süresi boyunca aylık bakım ve servis
hizmetlerini vermek zorundadır. Garanti süresi içinde bina sorumlusu ile
asansörü monte eden veya onun yetkili servisi arasında aylık bakım ve servis
hizmetleri sözleşmesi yapılması zorunludur.
b) Bina sorumlusu garanti süresinin bitiminden sonra
asansörü monte eden veya onun yetkili servisiyle veya bir başka asansör monte
eden veya onun yetkili servisiyle aylık bakım ve servis hizmetleri sözleşmesi
yapmak zorundadır.
c) Asansör monte edenle yetkili servisi arasında
yapılacak olan yetkili servis sözleşmesi, montaj ve revizyon konuları hariç,
sadece bakım ve servis konularını içerir.
ç) Asansör monte eden, yaptığı her tip ve özellikteki
asansörün yedek parçalarını 10 (on) yıl süreyle temin etmek ve kendisince monte
edilen asansöre aylık bakım ve servis hizmeti veren bir başka asansör monte
edenin veya onun yetkili servisinin veya bina sorumlusunun bu konudaki talebini
acilen ve normal piyasa koşullarında karşılamak zorundadır. Bununla birlikte
asansör monte eden, kendi bilgi ve becerisini içeren ticari sırları saklı
kalmak kaydıyla, yedek parçaların yanı sıra bakım hizmeti verilebilmesini temin
eden diğer araç ve bilgileri de ilgililere sağlar. Asansörü monte eden,
asansöre müdahale edilmesine engel olunması amacıyla çeşitli cihaz ve şifreleme
yöntemlerini kullanmış ise, ilgilinin
asansöre müdahale edebilmesi için gerekli tüm bilgi ve imkânı sağlamak
zorundadır.
Bakımın
kapsamı
Madde 7- (1) Can ve mal güvenliğinin devamını sağlamak için;
asansörün ve tüm aksamlarının bakımı, bakım ve işletme kılavuzlarında yer alan
talimatlara göre yapılmalıdır.
a) Bakım;
1) Yağlama ve temizlemeyi,
2) Kontrolleri,
3) Kurtarma çalışmalarını,
4) Ayarlama işlemlerini,
5) Kullanıma veya yıpranmaya bağlı olarak meydana
gelebilen ve asansörün karakteristiklerini etkilemeyen bileşen onarımı veya
değiştirilmesini,
kapsar.
b) Bakım;
1) Yeni bileşenin karakteristikleri orijinali ile aynı
olsa dahi makine, asansör kabini, kapısı, kontrol paneli, kılavuz ray gibi bir
ana bileşenin veya güvenlik aksamının değiştirilmesini,
2) Asansörün yerinin değiştirilmesini,
3) Asansörün hız, taşıyabildiği yük v.b. gibi herhangi
bir karakteristiğinin değiştirilmesi de dahil modernizasyonunu,
4) İtfaiye tarafından yapılan kurtarma çalışmalarını,
5) Asansör boşluğunun (kuyusunun) dış bölümlerinin
temizlenmesini,
6) Asansör kabini iç kısmının temizlenmesini,
kapsamaz.
Bakımla
ilgili diğer hususlar
Madde 8- (1) Bakımla ilgili diğer hususlar aşağıda
belirtilmiştir.
a) Bakım yapan firmaca temin edilecek asansör bakım
defteri, yapılacak kontrollerde görevliler tarafından incelenir. Bu defter
asansörün varsa makine dairesinde veya bina sorumlusunca kalıcı olarak muhafaza
edilir. Her bakımdan sonra asansör bakımı ile ilgili yapılan bütün işlemler
asansör bakım defterine işlenir. Bakım defterine işlenecek kayıtların bir
nüshası bakım yapan firma tarafından da muhafaza edilecektir.
b) Bakım yapan firmalar, asansörlerin bakımını bu
Yönetmeliğe uygun olarak yapacak olup, can ve mal güvenliği yönünden asansörün
risk taşıması durumunda, bina sorumlusunu yazılı olarak bilgilendirir.
Bilgilendirme yapıldıktan sonra bina sorumlusu, asansörün uygun hale
getirilmesini sağlayacaktır. Bakım yapan firmanın yazılı ihtarına rağmen
uygunsuzluk giderilmediği takdirde sorumluluk bina sorumlusuna ait olacaktır.
c) Bakım işini üstlenen firma, bakım sözleşmesi
imzalanması akabinde söz konusu asansör için detaylı bir durum tespit raporu
hazırlayıp, bina sorumlusuna verecektir.
ç) Bakım yapan firma,
bakımını yaptığı asansörün durumu hakkında talep edilmesi halinde,
ilgililere gerekli her türlü bilgiyi verecektir.
d) Bakımı yapan firma, bina sorumlusunun, iki kişiden
az olmamak üzere asansör sayısını dikkate alarak belirleyeceği sayıda kişiye
acil durumlarda kurtarma çalışması konusunda eğitim vermek zorundadır. Verilen
bu eğitim bir tutanakla kayıt altına alınacaktır. Ayrıca kurtarma çalışmalarını
içeren talimat, kurtarma çalışmasını yapacak olanların kolaylıkla görebilecekleri
yerlerde muhafaza edilecektir. Bina sorumlusu, eğitim alan kişilerin değişmesi
halinde yeni görevlilere eğitim verilmesini sağlayacaktır.
e) Bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinin (b) bendinin (1), (2), (3) numaralı alt bentlerinde yer
alan ve bakım çalışması olarak değerlendirilmeyen asansöre ait değişiklikler,
herhangi bir asansör monte eden tarafından yerine getirilmelidir.
f) Asansör bakımı yapılırken, yürürlükte bulunan bakım
ile ilgili standartlar dikkate alınmalıdır.
g) Bakım sözleşmelerinde bu Yönetmeliğe aykırı
hususlar yer alamaz.
DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM
Bina
Sorumlusu ve Yıllık Kontrol
Bina
sorumlusu
Madde 9- Bina sorumlusu; asansörün bu Yönetmelik kurallarına
uygun olarak güvenli bir şekilde çalışmasını sağlamak amacıyla ayda en az bir
defa düzenli olarak bakımını yaptırmaktan ve kullanıcıların can ve mal
güvenliğinin tam olarak sağlanması amacı ile gerek kullanım hatalarından,
gerekse harici müdahalelerden meydana gelebilecek tehlikelerin önlenmesi için
ilk yıllık kontrolünü asansörün hizmete alınmasını müteakip iki yıl sonra,
devamında ise yılda en az bir kere yaptırmaktan sorumludur.
Yıllık
kontrol
Madde 10- (1) Yapının bağlı bulunduğu Belediye veya Belediye
hudutları dışındaki yapılar için Valilik veya ilgili kanunlar çerçevesinde yapı
ruhsatı vermekle yetkilendirilen kurum ve kuruluşlarca, asansörün hizmete
alınmasını müteakip iki yıl sonra, devamında yılda en az bir kere olmak üzere,
her asansörün kontrolü yapılır. Ancak, kadrosunda yeterli sayıda
Elektrik/Elektronik ve Makine Mühendisi bulunmayan Belediye veya Valilik veya
ilgili kanunlar çerçevesinde yapı ruhsatı vermekle yetkilendirilen kurum ve
kuruluşlar, yıllık kontrol işini, o asansörün yapımında görev almamış Yetkili
Mühendislere yaptırabilirler. Bu mühendisler tarafından can ve mal güvenliği
yönünden tesisin işletilmesine engel bulunmadığına dair en az üç nüsha halinde
bir rapor düzenlenir. Hazırlanan raporun birer nüshası Belediyede veya
Valilikte veya ilgili kanunlar çerçevesinde yapı ruhsatı vermekle
yetkilendirilen kurum ve kuruluşlarda, bakım yapan firma ve bina sorumlusunda
muhafaza edilir. Bu raporun tanzim ettirilmesinin takibi sorumluluğu, asansörün
bulunduğu bina sorumlusuna aittir.
(2) Yıllık kontrol, asansörün bakımını üstlenen firma
nezaretinde gerçekleştirilecektir.
(3) Bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinin (b) bendinin (1), (2), (3) numaralı alt bentlerinde yer
alan ve bakım çalışması olarak değerlendirilmeyen asansöre ait değişiklikler
sonrasında veya meydana gelebilecek bir kaza sonrasında yıllık kontrol
tekrarlanacaktır.
(4) Yıllık kontrol neticesinde, asansörün çalışmasında
can ve mal güvenliği açısından bir tehlike söz konusu ise; asansörün
çalışmasına can ve mal güvenliği sağlanıncaya kadar izin verilmez. Buna rağmen,
asansörün çalıştırılmasından bina sorumlusu sorumludur.
(5) 01.01.2012 tarihinden itibaren yapının bağlı
bulunduğu Belediye veya Belediye hudutları dışındaki yapılar için Valilik veya
ilgili kanunlar çerçevesinde yapı ruhsatı vermekle yetkilendirilen kurum ve
kuruluşlar, bina sorumlularının yapacakları başvurular uyarınca yapılacak
yıllık kontrolleri, TS EN 17020 standardına göre asansör konusunda akredite
olmuş A tipi muayene kuruluşlarına yaptıracaklardır. Bu kuruluşça verilecek
olan muayene raporu üç nüsha olarak tanzim edilerek, birer nüshası Belediyede
veya Valilikte veya ilgili kanunlar çerçevesinde yapı ruhsatı vermekle
yetkilendirilen kurum ve kuruluşlarda, bakım yapan firmada ve bina sorumlusunda
muhafaza edilecektir. Yıllık kontrolün yaptırılıp yaptırılmadığının
denetiminden ise Belediye veya Belediye hudutları dışındaki yapılar için
Valilik veya ilgili kanunlar çerçevesinde yapı ruhsatı vermekle yetkilendirilen
kurum ve kuruluşlar sorumludur.
BEŞİNCİ
BÖLÜM
Çeşitli ve
Son Hükümler
Aykırı
davranışlarda uygulanacak hükümler
Madde 11- Bu Yönetmeliğin hizmete ilişkin hususlarına aykırı
hareket edenler hakkında; 23.02.1995 tarihli ve 4077 sayılı Tüketicinin
Korunması Hakkında Kanun, tarafların bu Kanun kapsamı dışında kaldığı
durumlarda ise genel hükümler geçerlidir.
Yürürlükten
kaldırılan hükümler
Madde 12- 15.02.2003 tarihli ve 25021 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Asansör Yönetmeliğinin (95/16/AT) 14 ilâ 26 ncı maddeleri
yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
Madde 13- Bu Yönetmelik yayımı tarihinden altı ay sonra
yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 14- Bu Yönetmelik hükümlerini Sanayi ve Ticaret Bakanı yürütür.